Polscy uczniowie coraz lepsi
Często narzekamy na polskie szkoły, ale jak pokazują najnowsze badania na skalę światową, jest to twierdzenie nieuzasadnione.
Badanie PISA to jedno z kluczowych narzędzi wykorzystywanych do tworzenia, zarówno międzynarodowych strategii edukacyjnych, jak i analizy rozwiązań oświatowych w poszczególnych krajach - oceniła Krystyna Szumilas, sekretarz stanu w MEN na konferencji prasowej, podczas której prezentowano wyniki badań PISA 2009 (Program Międzynarodowej Oceny Umiejętności Uczniów), prowadzonych pod auspicjami OECD (Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju),
Poziom umiejętności polskich uczniów jest wyższy od średniego poziomu krajów OECD - wynika z najnowszych wyników jednego z największych i najbardziej wpływowych badań na świecie - The Programme for International Student Assessment, (PISA) koordynowanego przez OECD. PISA bada umiejętności 15- latków w zakresie czytania, matematyki i nauk przyrodniczych. Polska uczestniczy w badaniu od początku tj. od 2000 roku i w obecnej edycji PISA 2009 w znacząco poprawiła wyniki w czytaniu i naukach przyrodniczych, matematyka pozostała na niezmienionym od 2006 roku dobrym poziomie.
Polska w pierwszej dziesiątce
Najważniejszą informacją płynącą z badania PISA 2009 jest fakt, że Polsce udało się obniżyć - w ciągu ostatnich 9 lat - liczbę uczniów osiągających najsłabsze wyniki w czytaniu. Zmniejszył się również odsetek uczniów osiągających najsłabsze wyniki w naukach przyrodniczych (obecnie wynosi on 13,1 proc). Wyzwaniem pozostaje nadal zmniejszenie tego odsetka w przypadku matematyki - 20 proc. polskich uczniów osiąga słabe wyniki z tego przedmiotu.
Z perspektywy krajów Unii Europejskiej Polska zajmuje obecnie miejsce w pierwszej dziesiątce - 5 miejsce w czytaniu, 7 miejsce w naukach przyrodniczych. W matematyce jesteśmy na 11 miejscu w krajach UE.
Trochę historii czyli gdzie zaczynaliśmy
W 2000 r., w którym zbadano uczniów uczęszczających do szkół starego typu, Polska startowała z niskich pozycji (15-latkowie nie byli jeszcze wtedy objęci reformą edukacji wdrażaną od 1999 r.). W tamtym czasie we wszystkich dziedzinach badań PISA odnotowano wyniki wyraźnie niższe od średniej OECD. Po dziewięciu latach Polska ma podobne wyniki jak Holandia, Belgia, Norwegia, Estonia, Szwajcaria, Islandia, Stany Zjednoczone, Szwecja, Niemcy, Irlandia, Francja, Dania, W.Brytania czy Węgry. Z drugiej strony, Polska nadal pozostaje dość daleko za krajami szczycącymi się najlepszymi wynikami uczniów, tj. od Szanghaju, Singapuru, Finlandii, Korei Płd.
W przypadku Polski sukcesem jest też ograniczenie różnic między szkołami w osiągnięciach uczniów. W roku 2000 w Polsce występowały jedne z największych takich różnic w krajach rozwiniętych. Od roku 2003 Polska utrzymuje te różnice na dość niskim poziomie, zbliżonym do państw nordyckich.
Lepiej z czytaniem i interpretacją
Wynik polskich uczniów w zakresie czytania i interpretacji daje Polsce wysokie 9. miejsce wśród krajów OECD oraz 12. wśród wszystkich 65 -ciu krajów biorących udział w badaniu. Tym samym Polska znalazła się w grupie 13-tu krajów, które w latach 2000 - 2009 poprawiły swój wynik. Jednocześnie zmiana o 21 pkt. jest najwyższą zmianą wśród krajów, które osiągnęły wyniki powyżej średniej OECD. Podobnie, jak w poprzednich edycjach badania, najlepiej z testem czytania PISA radzą sobie uczniowie z Korei i Finlandii.
Jednym z istotnych czynników różnicujących osiągnięcia uczniów w badaniu umiejętności czytania okazała się.... płeć. Wśród uczniów, którzy wykonali najtrudniejsze zadania (zarówno w Polsce, jak w OECD) jest dwukrotnie więcej dziewcząt. Co więcej, podobne proporcje występują także wśród uczniów najsłabszych. Ponadto w Polsce, w latach 2000 - 2009 to właśnie dziewczęta poprawiły średni wynik rozwiązywanego testu o 28 pkt, podczas gdy chłopcy tylko o 14 pkt. W badaniu PISA 2009 różnica średniego wyniku uzyskanego przez dziewczęta i przez chłopców w Polsce wyniosła aż 50 punktów wobec 40 punktów różnicy w OECD. Wyniki dziewcząt są nieco lepsze w Polsce, niż w OECD.
Umiejętność czytania i interpretacji tekstu była wiodącym badaniem PISA 2009, dlatego zakres zadań do wykonania był rozbudowany i obejmował takie umiejętności jak: wyszukiwanie informacji, interpretację, refleksję i argumentację. Analiza wyników uczniów oraz typów błędów, jakie popełniają, pozwala na następujące wnioski:
> Uczniowie polscy dobrze radzą sobie z rozwiązywaniem zadań, w których wymagane są proste operacje tekstowe: wyszukiwanie informacji, powiązanie informacji odnalezionych w tekście. Do mocnych stron naszych uczniów należy także analiza tekstu literackiego: określanie intencji bohaterów na podstawie interpretacji całości tekstu i jego fragmentów, interpretacja metafory, określanie głównej myśli tekstu.
> Najwięcej problemów sprawiają uczniom zadania wymagające dokonywania operacji na tekstach o różnorodnej strukturze, a także dostrzeżenia i opisania relacji między formą a treścią tekstu.
> Uczniowie polscy wypadają relatywnie lepiej w rozwiązywaniu zadań opartych na tekstach ciągłych, zarówno krótkich jak i dłuższych. Mocną stroną nadal pozostaje odczytywanie wykresów, diagramów czy tabel. Kłopoty jednak sprawiają teksty ciągłe o charakterze popularnonaukowym, których nadal jest zbyt mało w praktyce szkolnej.