Porady językoznawcy
Dąć
Jest to czasownik należący w języku polskim do grona tzw. osobliwych ze względu na dość skomplikowaną odmianę, która wygląda następująco:
Ja: dmę, dęłam, będę dąć;
Ty: dmiesz, dęłaś, dąłeś, będziesz dąć;
On, ona: dmie, dął, dęła, będzie dąć;
W trybie rozkazującym czasownik ten brzmi
dmij!
Od tego czasownika powstały formy imiesłowów: dęty, dęta, dmący, dmąca, oraz takie formy jak: nadąć się, rozdęty, wzdąć się, zadąć .
Ewaluacja
Wyraz „ewaluacja” jest zapożyczeniem z języka francuskiego. Niestety w dzisiejszej polszczyźnie należy do wyrazów modnych i nadużywanych, a przy tym często nie rozumianych. Można śmiało stwierdzić, że jest to zapożyczenie niepotrzebne, mające dużo bardziej zrozumiałe polskie odpowiedniki jak:
określenie wartości, oszacowanie, ocena.
Kanister
Jedyną poprawną formą w polszczyźnie jest wyraz
„kanister”, NIE - karnister.
Słowo to pochodzi z jęz. greckiego i nazywa szczelną blaszaną puszkę do przechowywania głównie benzyny, jednak także herbaty, kawy, itp.
Obrus
Ten popularny rzeczownik w polszczyźnie stanowi również ważny element polskiej tradycji i kultury. Dopełniacz tego wyrazu brzmi: kogo? czego? - obrusa, choć forma „obrusu„ jest także dopuszczalna.
Imiona zakończone na -yka, -ika
W polszczyźnie wszystkie imiona zakończone na sylaby -yka, -ika akcentujemy normalnie, tzn. na drugą sylabę od końca. Słowniki poprawnej polszczyzny wręcz ostrzegają przed akcentem stosowanym w innych językach, tj. na trzecią sylabę od końca:
Monika, We
ronika
.
Poślizgnąć się / Pośliznąć się
Te obydwa wyrażenia są poprawne, dlatego wariant zapisu i wymowy zależy od każdego z nas, np.: Ja poślizgnę się. czy Ja pośliznę się.
Są to synonimy oznaczające zachwianie się, utratę równowagi podczas chodzenia, a w przenośni: nieszczęście, wypadek życiowy, zły wybór, itp.
Niepoprawnymi formami są np.: pośliznęłem, poślizgnęłem, poślizłem, .
Promil
To rzeczownik rodzaju żeńskiego, będący bezpośrednim zapożyczeniem łac. od wyrazu
„pro mille” - na tysiąc. Konkretniej, „ta promil” jest to jedna tysięczna część dowolnej wielkości. Wyrazu tego możemy używać dwojako, w połączeniu z liczebnikami nieułamkowymi w D. i w B. l. mn. możemy go odmieniać albo nie: np. 6 promil albo 6 promili alkoholu we krwi, zaś w połączeniu z liczebnikami ułamkowymi wyraz „promil” odmienia się we wszystkich przypadkach:
Miał dwie i 0,8 promila alkoholu we krwi.
A. Krystaszek