archiwum - 11 - marzec

 
 

Porady językoznawcy

Dąć
Jest to czasownik należący w języku polskim do grona tzw. osobliwych ze względu na dość skomplikowaną odmianę, która wygląda następująco:
Ja: dmę, dęłam, będę dąć;
Ty: dmiesz, dęłaś, dąłeś, będziesz dąć;
On, ona: dmie, dął, dęła, będzie dąć;
W trybie rozkazującym czasownik ten brzmi dmij!
Od tego czasownika powstały formy imiesłowów: dęty, dęta, dmący, dmąca, oraz takie formy jak: nadąć się, rozdęty, wzdąć się, zadąć .

Ewaluacja
Wyraz „ewaluacja” jest zapożyczeniem z języka francuskiego. Niestety w dzisiejszej polszczyźnie należy do wyrazów modnych i nadużywanych, a przy tym często nie rozumianych. Można śmiało stwierdzić, że jest to zapożyczenie niepotrzebne, mające dużo bardziej zrozumiałe polskie odpowiedniki jak: określenie wartości, oszacowanie, ocena.

Kanister
Jedyną poprawną formą w polszczyźnie jest wyraz kanister”, NIE - karnister.
Słowo to pochodzi z jęz. greckiego i nazywa szczelną blaszaną puszkę do przechowywania głównie benzyny, jednak także herbaty, kawy, itp.

Obrus
Ten popularny rzeczownik w polszczyźnie stanowi również ważny element polskiej tradycji i kultury. Dopełniacz tego wyrazu brzmi: kogo? czego? - obrusa, choć forma „obrusu„ jest także dopuszczalna.

Imiona zakończone na -yka, -ika
W polszczyźnie wszystkie imiona zakończone na sylaby -yka, -ika akcentujemy normalnie, tzn. na drugą sylabę od końca. Słowniki poprawnej polszczyzny wręcz ostrzegają przed akcentem stosowanym w innych językach, tj. na trzecią sylabę od końca: Monika, Weronika.
Poślizgnąć się / Pośliznąć się
Te obydwa wyrażenia są poprawne, dlatego wariant zapisu i wymowy zależy od każdego z nas, np.: Ja poślizgnę się. czy Ja pośliznę się.
Są to synonimy oznaczające zachwianie się, utratę równowagi podczas chodzenia, a w przenośni: nieszczęście, wypadek życiowy, zły wybór, itp.
Niepoprawnymi formami są np.: pośliznęłem, poślizgnęłem, poślizłem, .

Promil
To rzeczownik rodzaju żeńskiego, będący bezpośrednim zapożyczeniem łac. od wyrazu „pro mille” - na tysiąc. Konkretniej, „ta promil” jest to jedna tysięczna część dowolnej wielkości. Wyrazu tego możemy używać dwojako, w połączeniu z liczebnikami nieułamkowymi w D. i w B. l. mn. możemy go odmieniać albo nie: np. 6 promil albo 6 promili alkoholu we krwi, zaś w połączeniu z liczebnikami ułamkowymi wyraz „promil” odmienia się we wszystkich przypadkach: Miał dwie i 0,8 promila alkoholu we krwi.

A. Krystaszek

[PANEL PRAWY]
 
w numerach archiwalnych

na stronie www
 
 
Wiadomości Żmigrodzkie
rss wykonanie
Strona korzysta z plików cookies w celu realizacji usług, personalizacji reklam i analizy ruchu. Informacje o sposbie korzystania z witryny, udostępniamy partnerom społecznościowym, reklamowym i analitycznym. Korzystając z tej strony, wyrażasz na to zgodę.