archiwum - 17 - kwiecień

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024

Obchody 10 lecia istnienia Hufca ZHP Powiatu Trzebnickiego

Żmigrodzianie mówią poprawnie

Komu z nas wbijano od dziecka do głowy, że przed „że” zawsze musi być przecinek? Chyba większości. Smuci jeden fakt - zapomina się uświadamiać młodych ludzi, że nie zawsze tak się dzieje. Ba, powiedziałabym jeszcze dobitniej - często tego przecinka wcale nie powinno tam być!

Na studiach nauczyłam się m.in. tego, że mam zapomnieć o wykutych regułkach. Jest tak wiele wyjątków, że nie ma sensu uczyć się schematów na pamięć. Wystarczy myśleć. Najbardziej popularnym i notorycznie popełnianym błędem jest pisanie „mimo, że”. Szanowni Państwo, wyrażenia takie jak „mimo że”, „zwłaszcza że”, „chyba że”, „tyle że”, zapisujemy bez przecinka przed „że”. Są to przykłady spójników złożonych, a to znaczy, że przecinek powinien znaleźć się przez całą „zbitką”. I tak oto standardowo kilka przykładów:

Poszła na spacer, mimo że padał deszcz.

Nauczycielka powinna przełożyć kartkówkę, zwłaszcza że wróciliśmy wczoraj późno z kina.

Nie pojadę dzisiaj do babci, chyba że przestanie padać.

Czasami jednak cząstki te nie funkcjonują jako spójnik złożony. Jeśli podkreślamy przyczynę jakiegoś stanu rzeczy, to zmienia się w wypowiedzeniu akcent logiczny. I tak np. w zdaniu „Nie pojechałam do teatru dlatego, że źle się czułam.” uwypuklamy nasz stan zdrowia, podkreślamy przyczynę, dlaczego to nie zrealizowaliśmy naszych postanowień.

Tyle że nie bardzo wiem, jak to zrobić. -> Tutaj widzimy zwyczajny spójnik złożony.

Zmęczył się na tyle, że już dzisiaj nic nie zrobił. -> Eksponujemy silne zmęczenie. Przecinek przed „tyle” absolutnie nie będzie tutaj pasował.

Warto też wspomnieć dwa zdania o „iż”. Często sięgamy po to słówko, kiedy nie chcemy notorycznie powtarzać w tekstach „że”. Nie zauważyłam, żeby ktoś w języku mówionym używał tego spójnika. Taka zamiana jest jak najbardziej poprawna, jednak zaleca się nie stosować jej zbyt często. Jest już nieco przestarzała, czasem może nawet brzmieć górnolotnie. To typowy wyraz z języka książkowego. Lepiej formułować wypowiedzi tak, aby uniknąć niepotrzebnego użycia „iż”.

Aleksandra Klimkowska

[PANEL PRAWY]