warto wiedzieć...
URZĄDZENIA PRZESYŁOWE NA DZIAŁCE
Znaczna ilość działek w Polsce, na terenie których znajdują się słupy energetyczne, przebiegają linie przesyłowe naziemne i podziemne nie ma uregulowanego stanu prawnego w tym zakresie. W przeważającej części urządzenia przesyłowe zostały w Polsce zbudowane bez udziału i zgody właścicieli nieruchomości. Stawiono słupy z pominięciem zasad i przepisów prawnych, naruszając interesy majątkowe i prawne właścicieli nieruchomości. Obecnie właściciele nieruchomości mają szereg roszczeń do przedsiębiorców, których własnością są sieci służące do doprowadzania lub odprowadzania wody, pary, gazu, prądu elektrycznego oraz inne urządzenia podobne (urządzenia przesyłowe). Właściciele nieruchomości mogą domagać się wypłaty odszkodowań m.in. za słupy energetyczne stojące na ich działkach. Ponadto przysługują im roszczenia o ustanowienie stosownych służebności lub też mogą żądać przesunięcia lub usunięcia linii z obrębu ich nieruchomości. W niektórych przypadkach można się nawet starać o przymusowe wykupienie zajętej części gruntu, jak również tej części, która na skutek budowy straciła dla właściciela tego gruntu znaczenie gospodarcze. Rozważając możliwość skierowania żądań do przedsiębiorcy przesyłowego należy w pierwszej kolejności ustalić właściciela linii przesyłowej, której słup stoi na naszym gruncie, sprawdzić czy w księdze wieczystej nieruchomości w dziale III zostało ujawnione prawo służebności dla przesyłu przez właściciela urządzenia przesyłowego. Ponieważ jednak zdarzało się, że przedsiębiorcy nie dopełniali obowiązku wpisu, nie można mieć pewności, że służebności nie ma, jeżeli wpisu nie ma należy wystosować pismo do zakładu energetycznego z prośbą o wskazanie innej ewentualnej podstawy prawnej która upoważnia go do zajmowania naszej nieruchomości. Użytkowanie zgodnie z prawem jest wówczas, gdy została ustanowiona służebność lub podpisana umowa cywilnoprawna o korzystaniu z terenu. Obowiązujące do roku 1985 prawo pozwalało stawiać słupy i instalacje bez zgody właściciela terenu. Dopiero później przepisy nakazały prowadzenie konsultacji w tej sprawie. Jeżeli okaże się, że właściciel urządzenia przesyłowego ma ważną decyzję administracyjną, która pozwala mu na lokalizację słupa na naszej działce na podstawie dawniej obowiązujących przepisów, możesz mieć problem z odszkodowaniem. W ocenie Sądu Najwyższego taka decyzja jest bowiem podstawą prawną do stałego korzystania z danej nieruchomości. Jeśli okaże się, że nie ma stosownej decyzji i słupy zostały umieszczone wbrew woli właściciela działki, to mamy prawo żądać usunięcia słupów lub odszkodowania za bezumowne korzystanie z naszej własności. W tym celu należy skierować pismo (tzw. wezwanie) do właściciela urządzenia. Określić w nim swoje żądania: czy domagamy się usunięcia słupów (to jest najtrudniejsze do przeprowadzenia), odszkodowania czy ustanowienia tzw. służebności przesyłu. Wraz z pismem należy wysłać odpis z księgi wieczystej lub wypis aktu notarialnego, który potwierdza nasze prawo do nieruchomości oraz wyrys z mapy geodezyjnej z zaznaczeniem słupów. Jeżeli przedsiebiorca przesyłowy zaakceptuje nasze żądania, trzeba będzie spisać z nim stosowną umowę. Gdyby odmówił, pozostanie skierowanie sprawy na drogę sądową. Należy pamiętać, że można żądać odszkodowania tylko za 10 lat wstecz, wcześniejsze roszczenia się przedawniły.
Podstawa prawna:
ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93).
oprac. Anna Kilian
aplikant notarialny