Porady językoznawcy

Zasady ortograficzne odnoszÄ…ce siÄ™ do zastosowania wielkiej litery
1. Tytuły książek i czasopism
W tytule książki wielkÄ… literÄ… (nie: z wielkiej litery) zapisujemy pierwszy wyraz, pozostaÅ‚e natomiast maÅ‚Ä… literÄ…, np. Encyklopedia roÅ›lin i zwierzÄ…t. JeÅ›li zaÅ› chodzi o podanie tytułów czasopism - we wszystkich wyrazach oprócz przyimków i spójników stosujemy wielkÄ… literÄ™, np. „Gazeta Wyborcza”. TytuÅ‚y książek zapisujemy kursywÄ…, a tytuÅ‚y czasopism podajemy w cudzysÅ‚owie. Jest kilka wyjÄ…tków odstÄ™pujÄ…cych od reguÅ‚y dotyczÄ…cej zapisu tytułów książek: wielkimi literami zapisujemy wszystkie wyrazy skÅ‚adajÄ…ce siÄ™ na tytuÅ‚: Nowy Testament, Stary Testament, Magna Charta Libertatum.

2. Nazwy geograficzne
Wielką literą zapisujemy geograficzne, np. Afryka, Chiny, Mozambik, Kraków. W przypadku nazw wielowyrazowych występują pewne odstępstwa, mianowicie wielką literą piszemy wyrazy określające typ terenu: morze, jezioro, góra - tylko wówczas, gdy nie można ich pominąć, używając nazwy, np. oba człony w nazwie Pustynia Libijska zapiszemy wielką literą, ale w nazwie pustynia Sahara pierwszy wyraz będzie zapisany małą. Można też powiedzieć wędrowaliśmy przez Saharę, opuszczając słowo pustynia

3. Ulice, place, kościoły cmentarze - topografia miejska
Słowa ulica, rondo, plac itd. zapisujemy małą literą, gdy używamy zwrotu ulica Wilanowska, rondo Reagana, plac Grunwaldzki. Wyjątek stanowi nazwa, w której występuje słowo aleja. Jeśli jest ono użyte w liczbie mnogiej, wówczas należy je zapisać wielka literą, np. Aleje Jerozolimskie w Warszawie. Jeżeli chodzi o nazwy kościołów, mostów, parków, pomników czy pałaców, itp. - zapiszemy je małą literą, wielką zaś tylko to słowo, które jest właściwą nazwą własną: most Rędziński, kościół oo. Dominikanów. Spójniki i przyimki występujące wewnątrz takiej nazwy zapisujemy literą małą, np. pomnik Piotra i Marii Curie, spójniki i przyimki występujące na początku - literą wielką, np. pałac Pod Blachą.
Niestety, mimo precyzyjnych reguł, istnieją wyjątki: jeśli wyrazy kościół, pałac, bazylika itd. traktujemy jako składnik nazwy własnej - piszemy je wielką literą, np. Pałac Kultury i Nauki, Bazylika św. Piotra w Rzymie.

4. Święta, obrzędy.
Wszystkie nazwy świąt jak Boże Narodzenie, Wielkanoc, Dzień Matki, zapisujemy wielką literą, ale nazwy obrzędów, zabaw i zwyczajów: andrzejki, mikołajki, sylwester - małą. (na podstawie Wielkiego słownika ortograficznego języka polskiego PWN pod red. E. Polańskiego)

A. Krystaszek